Maybelle Wayas of the Task Force Indigenous People in the Philippines, together with other indigenous people’s leaders in Southeast Asia, share their experience in a media dialogue held in Bangkok, Thailand on October 1to 2. Macky Macaspac

Bangkok, Thailand – Representing almost 50 million people with more than 1,000 groups scattered in 10 member-countries of the Association of Southeast Asian Nations (Asean), indigenous people’s groups challenged media practitioners to be more prudent in reporting issues that affect their identity, culture and rights.

In a recent two-day media dialogue here, indigenous people from Brunei, Cambodia, East Timor, Indonesia, Laos, Malaysia, Myanmar, Thailand,  Vietnam and the Philippines discussed common and serious issues like discrimination, oppression and marginalization by nation-states. But these issues, they said, lacked sufficient media coverage.

“The coverage of media is difficult, especially here in the Mekong Region,” said Joan Carling, an Igorot from the Cordillera Region of the Philippines and secretary general of Asian Indigenous Peoples Pact (AIPP).

Carling added that except for the Philippines and Indonesia, indigenous people’s issues in other countries sorely lacked media attention due to discrimination and non-recognition of several states.

No media sympathy

Carling cited the Thai media coverage of a story about a series of crash landings of three military helicopters.

The real reason, she said, behind the crash landings were the government’s forest rangers who burned some houses of a community of Karen people, an indigenous people in Thailand.  The three helicopters were responding to assist the rangers but went down one after the other.

Media sympathetically reported on the pilots, but did not adequately report on the plight of the Karen people, she said.

“What happened behind the accident? In the first place, it could have been avoided if they (forest  rangers)  did not burn the houses  to drive away the Karen people,” said Carling.

Carling said that Karen people were being disregarded as an indigenous people. Media has fed on the general perception that hill tribes like the Karen are foreigners.  This is also happening now in Cambodia, Carling added.

Asean integration

While member-countries in the Asean aim for integration in 2015, AIPP said that indigenous people in the region are now working to have them recognized as a political entity with collective concerns and issues as stated in United Nations principles.

“We don’t exist as indigenous people, not in any document,” says Joan Carling, secretary general, AIPP referring to their non-recognition in the Asean Charter. Macky Macaspac

According to Carling, however, the Asean Charter does not recognize indigenous people and even view them as threat. Asean member-countries, she added, have a long record of oppressing indigenous people and exploiting their economic and socio-cultural heritage.

“We lobbied hardly in the Asean. In meetings with country representatives, they adopted our proposal for legal recognition as distinct groups with collective rights. But it was stricken out when the member states held their meeting,” said Carling.

Aside from non-recognition in the Asean, some countries do not have national laws and policies that recognize indigenous people. In countries that have such laws, like the  Philippines with its Indigenous Peoples Rights Act of 1997, violations of indigenous people’s rights still persist.

Indigenous people’s groups also fear that the Asean Community Integration by 2015 will further deprive them of their rights.

In the Asean economic blueprint, member-countries are pushing for a free trade and investment plan that include projects that threated indigenous people’s communities. These include interconnecting roads and highways, economic zones, mining, dams and power projects, palm oil plantation and other bio-fuel projects, commercial agriculture, as well as land concessions for economic purposes or for real estate development and commercial tourism.

For indigenous people, the projects mean further violations of their rights and the destruction of their ancestral lands. States and multi/transnational corporations have been targeting the rich natural resources of their communities for mineral extractions.

“If we lose our land and forest, we lose everything,” explained Carling.

The group challenged the media to give more attention to the emerging issues and concerns of the indigenous people of the Asean and put forward their collective interest in reporting. “We will explore the challenges that media face and come up with an action plan to make more visibile the interest of  indigenous peoples, promote their voice, access and participation in media,” Carling concluded.

Related articles across the web

• Irene Fernandez: Anti-imperialist, well-loved by Filipinos
• PHOTO ESSAY | ‘We will defend our land and culture, even with our primitive weapons’
• Indigenous women say militarization worsens women’s health
• Rights groups condemn ‘cover-up’ in massacre of indigenous family in Abra

Photo by KR Guda

Our grief remains without measure and no words can approximate the anguish that we feel with the death of our daughter, our sister, Recca Noelle M. Monte.

Recca, 33, was a member of the New People’s Army in the Cordillera region. She died along with six other combatants and two civilians in the course of military operations conducted by the 41st Infantry Battalion in Brgy. Guinginabang, Lacub, Abra last September 4, 2014.

We were informed of her death last September 7 by the Cordillera Human Rights Alliance after they had retrieved the remains of Recca and her comrades in Lacub and brought them to Baguio City.

It was and it still is a difficult time for the family.

We never had the chance to see her. We had to identify her through photos taken after she was retrieved in Lacub. Recca was barely identifiable if not for her distinct overbite. Half of her face had been blown off. The desecration of her remains was undeniable and apparent.

Our anguish grew a thousand fold as the autopsy conducted by the National Bureau of Investigation confirmed this and more.

The autopsy revealed that Recca had not sustained any gunshot wound. Not a single bullet passed through her body. Her skull resembled that of a crushed egg and her brains were missing. Her legs bore multiple fractures, the bone practically shattered. Her lungs were severely contused. Massive hematoma covered her torso. Blunt massive traumatic injuries were identified to be the cause of her death.

Clearly, Recca had been captured alive that morning of September 4 yet she was later left by military elements for local residents to bring to Lacub poblacion lifeless and inhumanely desecrated.

We believe that she was subjected to much torture, inhumane and barbaric treatment until her last breath.

Likewise, the remains of six other members of the NPA and two civilians killed in the same military operation appear to have been desecrated as well.

All these indicate that there were gross violations of international and domestic instruments on the principles of human rights and international humanitarian law committed by the units of the Armed Forces of the Philippines. War, violent and harsh as it already is should not be so cruel and inhumane that the helpless, lifeless body of one’s enemy should be desecrated. We are appalled that our family bears as direct witness to this brutality of the AFP.

In the midst of these violations, we find it an insult, even abhorrent, unjust and revolting that the AFP and its commander in chief President Aquino should deem the 41st IBPA and its commanding officers worthy of commendation and promotion. These medals and commendations accorded to 2Lt. Joe Mari Landicho and Capt. Deo Martinez, head of operating troops and operations officer respectively and the rest of the 41st IBPA tell us how these barbaric acts are condoned, encouraged and even applauded by this government.

We demand that these medals and commendations be recalled.

We strongly appeal that the 41st IBPA, all units involved in the military operations in Lacub, and the 5th Infantry Division of the Philippines Army (IDPA), from which the 41st IBPA takes its command, be investigated, prosecuted and brought to justice. Urgent and necessary steps should be taken to make those responsible for these gross violations of human rights and International Humanitarian Law are meted out with the utmost disciplinary action and are made accountable.

We call for the immediate pull out of troops and an end to military operations in Lacub, Abra and for peace negotiations between the Philippine government and the National Democratic Front of the Philippines to immediately resume.

We shall fight for justice and we shall not rest.

The family of Recca Noelle M. Monte,

Capt. Noel Monte Sr PCG (ret)
Rebecca Monte, MD
Janice Lee M. Monte
Noel Monte, Jr.

We commemorate the 40th day after her death on October 14; however, the public memorial service will be held on October 18, Saturday, 3:00PM at the St. Peter Parish Columbary, Commonwealth Quezon City. Do join us once more in celebrating her life and in affirming our commitment to fight for justice.

(ALSO READ: Letter/Statement of the family of Engr. Delle Salvador)

Nanawagan ng katarungan ang kaanak at grupong pangkarapatang-pantao sa harapan ng Kampo Aguinaldo. Anila, taliwas daw islogan ng AFP ang nararansan ng maraming komunidad sa kanayunan. Maky Macaspac

Nanawagan ng mas malalim na imbestigasyon hinggil sa pagpaslang sa ilang sibilyan at rebeldeng nahuli diumano ng militar sa isang engkuwentro noong Setyembre sa Lacub, Abra.

Sa kanilang piket sa harap ng Kampo Aguinaldo, sa Quezon City, iginiit ng kaanak ng mga napaslang na kailangang magkaroon ng malalimang imbestigasyon hinggil sa mga pangyayari sa naturang lugar, lalo na matapos ang sinasabing engkuwentro sa pagitan ng mga elemento ng 41st Infantry Batallion ng Philippine Army at mga miyembro ng New People’s Army (NPA) sa lugar.

Batay sa inisyal na independyenteng mga imbestigasyon, nilabag ng 41st IB ang International Humanitarian Law dahil sa diumano’y mga bakas ng pagpapahirap (torture marks) sa mga katawan ng pitong biktima na kinilalang miyembro ng NPA.

Matatanggap namin kung namatay si AJ sa lehitimong engkuwentro. Pero posibleng buhay siya at posible rin na pinahirapan bago patayin,” ani Cynthia Dacanay, asawa ni AJ Jaramillo isa sa mga napatay na NPA.

Batay sa awtopisiya ng National Bureau of Investigation (NBI), tadtad ng bala ang likod at ibabang bahagi ni AJ, at may bahagi rin ng katawan na sunog na maaari daw sanhi ng malapitang pagbaril. Wasak din ang kanyang panga at kinailangan. Naniniwala si Dacanay na pinahirapan muna ang kanyang asawa bago patayin.

Patay ang kapatid ko, pero walang tama ng bala,” sabi naman ni Jang Monte, kapatid ng isa ring miyembro ng NPA na si Recca Noelle Monte. Batay din sa awtopsiya ng NBI, walang anumang tama ng bala ang katawan ni Recca. Pero basag ang kanyang bungo, durog din ang ibabang bahagi ng kanyang katawan.

Hiling ng kaanak ng mga napaslang sa Lacub, Abra na magkaroon ng hiwalay na imbestigayson para sa katarungan. Macky Macaspac

Bukod sa dalawa, maging ang anim pang miyembro ng NPA ay may mga bakas ng pagpapahirap, kung hindi man sinalaula ang kanilang mga bangkay, ayon sa Hustisya, grupo ng mga biktima ng paglabag ng karapatang pantao.

Malalang paglabag sa karapatang pantao ang naganap sa operasyon ng militar noong Setyembre 4 hanggang 6. Dapat managot ang 41st IB,”sabi ni Cristina Guevarra, pangkalahatang kalihim ng Hustisya.

Maliban sa akusasyong paglabag sa karapatan ng mga miyembro ng NPA bilang kombatant, inakusahan din ng grupo ang militar ng pagpaslang sa dalawang sibilyan.

Ayon kay Guevarra, pinaslang ng militar si Noel Viste matapos siyang gamiting guide ng mga militar. Biktima rin daw ng ekstrahudisyal na pamamaslang si Fidela Salvador, isang enhinyero na nagsusubaybay ng mga proyekto ng isang non-government organization nang maganap ang labanan.

Sinabi naman ng grupong Karapatan na maituturing na  war crimes ang naganap sa Lacub, Abra.

“Ang pagtortyur, pagpatay at pagsalaula sa mga bangkay ng pitong NPA ay paglabag sa Comprehensive Agreement on Respect for Human Rights and International Humanitarian Law na nilagdaan ng gobyerno at ng National Democratic Front,” ani Cristina Palabay, pangkalahatang kalihim ng Karapatan.

Panawagan ng kaanak na maglunsad ang Kamara ng isang hiwalay at malalimang imbestigasyon. Gayundin ang idudulog nila sa International Committee of the Red Cross at sa GPH-NDF Joint Monitoring Committee.

Members of Karapatan and Kilusang Magbubukid ng Pilipinas (KMP) staged a picket outside Camp Panacan to condemn the killing of Rolando Dagansan and his son Juda. Kilab Multimedia

A Manobo tribal leader leader was shot and killed by suspected military agents in Lianga, Surigao del Sur on October 24.

According to human rights group Karapatan, Henry Alameda was dragged outside of his house in Sitio Cabalawan, Brgy. San Isidro, Lianga, Surigao del Sur by three men armed with M14 and M16 rifles. Alameda refused to go along with the armed men and clung to a post in a waiting shed outside of their house.

This prompted one of the suspects to shoot him twice in the chest while another shot him in the head.

According to the group, witnesses saw that elements of 2nd Scout Ranger Batallion of the Philippine Army were on foot patrol in Upper Oregon, Logdeck, San Isidro, Lianga early morning of October 24.

Before he was killed, Alameda was an active council member of Malahutayong Pakigbisog Alang sa Sumusunod (Mapasu), a Lumad organization strongly opposing mining operations and land conversions for big agro-corporate plantations in the Caraga Region.

The killing was witnessed by Henry’s wife and their children.

On the same day, in Prosperidad, Agusan del Sur, members of the same military and paramilitary units reportedly killed a resident of Brgy. San Lorenzo and wounded five other residents.

Karapatan said that around 8 PM, 15 armed men arrived in San Lorenzo, Prosperidad. Around eight armed men went to the house of Brgy. Capt. Alejandro Dumaguit.

Dumaguit was told to get out of the house by the armed men and was immediately fired upon. One of the bullets hit his shoulder when he was about to reach the door.

Two of Alejandro’s children ran to him and were also hit by bullets. When 13 year-old Elejen Dumaguit was hit on her stomach, while Aldren Dumaguit tried to shield his sister from the bullets and was then hit and killed.

Alejandro was able to identify a certain Waway Belandres as one of the shooters.

Another group of seven armed men, meanwhile, went to the adjacent houses of Alfredo Undayon and Victor Undayon, surrounding and indiscriminately firing upon the two houses.

Alfredo’s 16 year-old son Enggoy opened the window upon hearing gunfire. He was shot at by the armed men but was not hit and immediately crawled toward his sister, Lynlyn, 8, and dragged her to the kitchen.

Alfredo was talking with his neighbor Arsenio when they heard gunfire. They immediately jumped out of the house and ran for safety but were fired upon. Alfredo was hit in his elbow.

Karapatan added that troops from the 2nd Scout Ranger Battalion, 36th IB PA and the 3rd Special Forces Battalion under the 401st Brigade of the Philippine Army have been launching military operations in the mountainous areas of Agusan del Sur and Surigao del Norte.

Accompanying the military troops were members of the Citizens Armed Forces Geographical Units (Cafgu) and a paramilitary group under a certain Datu Calpit Egua.

On October 12, a Mandaya father and son his were killed while on their way home in Tubod, Manurigao, New Bataan, Compostela Valley. The Eastern Mindanao Command said that the killing of Rolando Dagansan, 43, and his son Juda, 15 was accidental.

Human rights groups in Mindanao have documented 83 extra-judicial killings, mostly of Lumad leaders and environmental defenders, as of September alone.

Aside from the killings, Karapatan said that almost 500 activists, Lumad leaders and human rights advocates have been charged with “fabricated charges” mostly by military units and mining corporations.

Henry Alameda’s coffin draped in white cloth. Contributed Photo

Lumad leaders accused military of using a tribal paramilitary group to provoke a “redo” or tribal war among indigenous people in Surigao del Sur, and cover-up the intensification of military operations.

Since October 24, after the death of Henry Alameda, a tribal leader of Malahutayong Pakigbisog Alang sa Sumusunod (Mapasu) purportedly by paramilitary group under a Manobo cheftain Calpit Egua, forced thousand of Lumads to fled their homes.

In a statement, Mapasu said that Egua’s men set on fire a corn shelter, burned down a school built by non-government organizations and ransacked a coomunity cooperative in Lianga, Surigao del Sur.

“The group that killed Henry Alameda last October 24 was with from the more or less 30 men in the neighboring community of Logdeck. The 17 military and paramilitary men in Cabalawan were also from Logdeck,” said Jalandoni Campos, Mapasu chairman.

He added that one of the men that showed up in Panukmuan wore a full jungle military uniform. One of the men in the group that showed up in Kabulohan on October 26 also wore a full jungle military uniform. There are many soldiers in our communities but only six to nine only usually go to the communities and are ordered to wreak havoc.

Lumad leaders believe that military ordered the paramilitary group to terrorize their communities. “They would like to provoke the anger of Mapasu members against Kalpet to rationalize their pronouncements of redo or tribal war. They would like to wash their hands of the incidents,” Campos said.

Mapasu said that the military has been launching military operations in the mountainous areas of Prosperidad, Agusan del Sur and in Lianga and San Miguel, Surigao del Sur.

“We, Lumad leaders, declare that even if Kalpet’s followers abduct and kill, we will still hold the military accountable because they are the ones giving orders. Kalpet’s men are members of the paramilitary,” Campos said.

Military operations

According to human rights group Karapatan, at least 22 communities of Mapasu have been target of massive military operations since 2005.

From October 24 to 27, members of the 3rd Special Forces and the 2nd Scout Ranger Battalion of the Philippine Army were seen in the vicinity of Lumad communities.

Almost two thousand Lumad trekked the mountain to flee from military operations. They are currently in Diatagon community Gym. Contributed Photo

“The incident is among the many cases of alleged atrocities in the course of the combat operations by the joint forces of the 2nd Scout Ranger Battalion under Lt. Col. Jesus Durante of 36th IB, 3rd Special Forces Battalion, 401st Brigade, elements of CAFGU, and the paramilitary group of Calpit Egua, and Marcos Bocales, former leader of Task Force Gantangan, a remnant of Gloria Arroyo’s Oplan Bantay Laya,” said Cristina Palabay secretary general of Karapatan.

In a radio interview in Butuan, 4th Infantry Division Spokeperson Maj. Christian Uy admitted that the 401s Brigade is conducting military operations in San Lorenzo in Prosperidad and in the mountainous communities of Lianga and San Miguel in Surigao del Sur. But he denied that they are supporting the paramilitary group of Calpit Egua.

Recently, Armed Forces of the Philippines Chief of Staff Gen. Gregorio Catapang announced the deployment of two more army brigades to Mindanao. The additional troops will augment the 55 combat battalions already deployed in areas considered insurgency hotbeds.

But human rights and Indigenous peoples groups said that the massive military deployment in Mindanao is an attempt to protect current and future large-scale mining operations within the ancestral lands of the Lumad people. Lumads under Mapasu have refused to allow coal mining within the Andap Valley Complex.

Andap Valley Complex covers the mountainous areas of San Miguel, San Agustin, Marihatag, Cagwait, Tago and Lianga, Surigao del Sur.

As a result of the alleged havoc caused by Egua’s group and backed by the military, at least 2,000 individuals evacuated to Barangay Diatagon gym, affecting 11 tribal communities in Barangays Diatagon and San Isidro in Lianga; four tribal and settler communities in Barangay Buhisan, San Agustin and one tribal community.

Aside from burning a community school, Karapatan also reported that teachers and students of the Lumad Community Learning Centers have been harassed, threatened, vilified as “New People’s Army schools” and used as temporary military camps by operating troops.

The evacuation caused seven community learning schools to close, affecting 569 pupils.

Three learning centers in Nalindog, Hayon and Sangay in Libas Sud, San Miguel, Surigao del Sur have also closed down because of ongoing military operations affecting 306 students, according to the group.

Hindi nananahimik ang mga mamamayan ng Mindanao sa banta ng pagkasira ng kalikasan dahil sa mapanirang pagmimina. Kung kaya inihaharap sa kanila ng gobyerno ang militar. Pero hindi  patatakot ang taumbayan.

Nang dumaan ang mga bagyong Sendong at Pablo sa Mindanao noong nakaraang mga taon, nakita ang epekto ng pagkasira ng kalikasan: Pagbaha at pagguho ng lupa, na kumitil ng libong buhay.

Isa sa itinuturo ng mga eksperto na pangunahing dahilan kung bakit bulnerable ang mga mamamayan dito sa kalamidad: Kalakhan sa Mindanao sa kasalukuyan ay sinisira na o target pa ng dayuhang malakihang pagmimina.

Dahil polisiya ng Malakanyang ang akitin ang dayuhan at malalaking kompanya ng mina, wala itong polisiya na kontrolin ang pagkasira ng kalikasan dahil sa pagmimina. Bagkus, protektado pa ang mga ito ng mga insentibo, tax exemptions at malaking merkado ng murang lakas-paggawa.

Sinumang dayuhan at malalaking kompanya ay maaakit sa likas na yaman sa Mindanao: Ginto, pilak, at tanso, ang pangunahing namimina dito, bukod pa sa chromite, molybdenite, at iba pang mineral. Hindi pa kasama ang tinatayang pagmumulan ng hydroelectric power sa Silangang bahagi ng Mindanao.

Pero umaakit ng matinding paglaban ang mga proyektong ito. Kung kaya, nangangailangan ito ng “proteksiyon”. Hindi sapat ang security guards, kaya mismong mga tropa ng Armed Forces of the Philippines ang itinatalaga.

Sa kasalukuyan, nakadestino sa iba’t ibang bahagi ng Mindanao ang mga elemento ng AFP. Mayroon silang 5 dibisyon, (4 full divisions), at 48 batalyon. Nakasentro sila sa silangang bahagi ng Mindanao (Southern Mindanao Region, Caraga, Far South Mindanao at Northern Mindanao), habang may ilan pa sa ilang probinsiya sa kanluran.

Kung hindi pa sasapat ang mga bilang na ito, may 700 puwersang Kano ang nananatili sa Zamboanga City.

Marami sa mga paglabag sa karapatang pantao na naitala ngayong 2014 ay dahil sa operasyong militar, pambobomba, strafings, clearing operations, at sapilitang paglikas.

Makikita ang epekto ng mga operasyon ng militar: Pagsasara ng mga paaralan, paglikas o bakwet (evacuate) ng mga katutubo at magsasaka sa kanilang mga komunidad at lupang ninuno, at kabi-kabilang kaso ng abuso sa mga aktibista. Kawawa din ang mga maliliit na nagmimina kapag nadawit at nakasuhan sila ng illegal possesion of explosives: non-bailable ang kaso na ito, kahit makitaan lang ng kurdon.

Matindi rin ang pagrekluta ng paramilitar sa hanay ng  mga Bagani o Lumad. Binabalik ang estilong Alsa Masa (luma at brutal na grupong paramilitar), tulad ng Almara. May lumabas rin na mga ulat na ginagawang Citizens Armed Forces Geographical Units (Cafgu) ang mga Lumad, kaya mismong sila ay nakikipag-laban sa kapwa nilang katutubo.

Sa kabila ng mga ito, mayaman ang kasaysayan ng Mindanao sa paglaban sa mga aktibidad na katuwang ng malalakihang pagmimina. Noong 1994, nagdeklara ang mga Talaingod Manobo sa Davao del Sur ng “pangayaw” o tribal war laban sa Alson company guards para maprotektahan ang lupang ninuno. Ito rin ang unang pagkakataong lumikas ang mga Lumad sa kanilang komunidad.

Patuloy ang pakikibaka ng mga Lumad na maprotektahan ang Pantaron Range mula sa malaking komersiyal na pagmimina at pagsira sa mga kagubatan dahil sa maramihang pagputol ng mga kahoy.

Sa Nobyembre, nakatakdang magmartsa ang daan-daang katutubo at mamamayang Mindanaoan. Dadaan sila ng Tacloban para makiisa sa mga kapwa biktima ng kalamidad. Pagkatapos nito, maglalakbay sila patungong Maynila para mas malakas na ipahayag: Hindi mananahimik ang Mindanao, tututol sila sa mapanirang pagmimina at militarisasyon.

Defiant Manobo children. Macky Macaspac

A network of child rights advocates slammed the Armed Forces of the Philippines (AFP) for occupying a Manobo community as base of military operations despite an agreement with leaders of the tribal group.

In a protest in front of Camp Aguinaldo in Quezon City, the Save our Schools Network (SOS Network) said that AFP’s 68th Infantry Batallion, 1003rd Brigade, Philippine Army agreed to leave the community of Manobo tribe in Sitio Nasilaban, Brgy. Palma Gil, Talaingod town in Davao del Norte and encamp away from civilian populace.  But instead of leaving the area, the military encamped at the heart of the community according to the group.

“Community leaders confirmed that soldiers are now encamping in the purok hall used by Manobo’s for their community meetings,” said Madella Santiago, spokesperson of the SOS network.

Alternative news site Davao Today reported that the Department of Education (DepEd) Region XI met with the military together with school administration of Salugpongan Ta’Tanu Igkanugon Community Learning Center (STTICLC) and the Mindanao Interfaith Services, Inc. (MISFI) in a dialogue on November 6.

The DepEd urged the military to spare the indigenous peoples’ schools and requested to move a little bit further away from the community and school.

“They (military) are violating national and international laws, which provide protection and safety of civilians from military encampments in populated areas, they themselves don’t honour their own words,” said Santiago.

They also accused soldiers of forcing residents to sign a document belying claims a tribal leader that drunken soldiers went on a shooting spree last October 11-17.  “The soldiers have threatened us, (and said) that those who will not sign the paper are no doubt a supporter or member of NPA (New People’s Army),” said Datu Teody Mansimuy-at, one of the tribal leaders of Salugpongan.

The group blamed the government’s counter insurgency program, Oplan Bayanihan, for massive combat operations in Mindanao.

“(Oplan Bayanihan) continues to deprive Lumad (people) of their rights, especially the right to education. We are challenging the AFP to honor their words and adhere to the national and international laws and instruments. We demand their immediate pull-out from the communities,” Santiago added.

Progressive lawmakers under the Makabayan bloc, meanwhile, filed a resolution calling for a congressional investigation.

Inawit ng mga batang Lumad ang Pambansang Awit ng Pilipinas bilang pagpapasimula ng kanilang klase sa harapan ng DepEd. Nagpasya ang SOS Network na sa harapan ng kagawaran ilunsad ang klase bilang protesta sa pananakop daw ng mga militar sa kanilang mga paaralan sa Mindanao.  Macky Macaspac

Dismayado ang mga bata at guro ng alternatibong mga paaralan ng Lumad sa Mindanao na di kaya umano sila kayang proteksiyunan ni Education Sec. Armin Luistro mula sa mga atake ng militar.

Sinabi ng Save Our Schools (SOS) Network, grupong nangangampanya para sa proteksiyon ng mga paaralan mula sa atake ng militar, na tila nag-aatubili si Luistro na proteksiyunan ang mga bata. Muli pa umanong hinihingal sila ng mga ulat ng pang-aabuso ng mga sundalo sa kanilang mga komunidad at eskuwelahan.

Nakipagdiyalogo kahapon, Disyembre 2, ang SOS Network kay Luistro hinggil sa pagbabasura ng department memo na ginagamit umano ng militar para okupahin ang kanilang mga eskuwelahan. Pero ayon kay Madella Santiago, tagaapgsalita ng SOS Network, tila pareho lang ang takbo ng pakikiapg-usap nila kay Luistro sa pakikipag-usap ng grupo kay Assistant Sec. Tonisito Umali noong isang linggo.

“Ito ang unang pagharap ni Sec. Luistro sa amin, matapos ang dalawang taon na pakikipag-usap sa mga opisyal ng DepEd. Pero nakakadismaya na sabihin niyang kailangan pa naming ulit ibigay sa kanya ang mga reklamo ng pang-aabuso ng militar sa mga paaralan sa Mindanao,” sabi ni Santiago.

Sa diyalogo, pinakinggan ni Luistro ang reklamo ng mga guro at istap mula sa Tribal Filipino Program, Alternative Learning Center for Agricultural and Livelihood Development (Alcadev), Salugpongan Tatanu Igkanugon Learning Center at ang Rural Missionaries of the Philippines na may mga eskuwelahan sa Mindanao.

Muling ipinanawagan nila na paalisin ang militar sa mga paaralan ng mga katutubo sa Mindanao o makumbinsi si Pangulong Aquino na paalisin o pagbawalan man lang ang militar na gamitin ang mga paaralang Lumad.

“Subukan kong iparating ang usapin pero hindi ko alam kung papakinggan ako,”  tugon ni Luistro sa grupo.

Sinabi rin niya na Armed Forces of the Philippines (AFP) ang dapat sumagot sa isyu ng pagbabansag na paaralan ng rebeldeng New People’s Army ang alternatibong mga eskuwelahan ng mga Lumad

Hinikayat din ng kalihim na ayusin ang dokumentasyon ng mga reklamo at mabigyan sila ng kopya. Magpapatawag din daw siya ng espesyal na pulong ng Inter-Agency Committee on Children in Armed Conflict (IAC-CIAC) para ihapag at pag-usapan ang mga reklamo.

Binuo noong nakaraang taon ang IAC-CIAC, sa bisa ng Executive Order 138, para matutukan daw ang mga kaso ng paglabag sa karapatan ng mga bata na sa panahon ng armadong tunggalian.  Binubuo ito ng mga ahensiya ng gobyerno kasama ang AFP at DepEd, pero nasa pamumuno ng Council for the Welfare of Children.

Ayon kay Luistro, ito raw ang tamang ahensiya para resolbahin ang mga kasong inihahapag ng SOS Network.  “Ang aming kasunduan (SOS Network), pangungunahan ng DepEd at magiging tulay kami para mailahad ang lahat ng kanilang mga dokumento at mga salaysay at idudulog namin ito sa (komiteng) inter-agency,” aniya sa midya.

Humarap si Sek. Armin Luistro sa mga batang Lumad na kasama ng SOS Netwrok. Nangako ang kalihim na tutugunan daw niya ang mga reklamo nila. Macky Macaspac

Iginiit din ng kalihim na hindi kailangang magkaroon ng panibagong memorandum. Kailangan lang daw na magdagdag o mag-amyenda para maging mahigpit ang pagpapatupad sa Memorandum 221.

“ Actually, hindi siya bagong memo, kasi meron tayong Memo 221 (dahil) inilalahad doon ang basis: Unang-una, walang eskuwelahang pribado, NGO, o kaya ay public na nakakapasok ang mga lalaki, military uniformed personnel na hindi sinusunod ang ating guidelines,” sabi ni Luistro.

Pero may exemption daw para sa “non-military activities” tulad ng  “brigada eskuwela” at kailangan nakaayon pa rin sa guidelines.

Para sa SOS Network, malabo raw ito dahil bahagi ng kontra-insurhensiyang programa ng gobyerno ang “brigada-eskuwela” at iba pang civilian-military operation.  Mistulang inabandona raw ng DepEd ang  responsabilidad nito na proteksiyunan ang mga bata.

Ayon naman sa pagkakatiwalaang source ng Pinoy Weekly na ayaw pabanggit ng pangalan, matagal na raw nabigyan ng kopya ng dokumentasyon ng mga reklamo ang komiteng inter-agency. Sa katotohanan daw, nagpulong ang komiteng inter-agency noong Oktubre at kasama na sa naihapag ang kaso ng Salugpongan.

Gayundin, may hiwalay na mekanismo ang United Nations Children’s Fund (Unicef) para imonitor ang “six child rights violations” na inilahad ng UN at nakapaloob din sa Memo 221. Ayon sa naturang impormante, nabibigyan daw  ng kopya nito ang IAC-CIAC.

Ipinagtataka ng mga organisasyong nagtataguyod ng karapatan ng mga bata kung bakit hindi naaksiyunan at paulit-ulit ang tugon ng DepEd sa mga kaso.

“Nakapanlulumo ang mga sinabi ni Sec. Luistro sa dialogue. Matapos niyang pakinggan nang personal ang karaingan ng mga bata at guro, idadaan niya sa proseso ng burukrasya ang pagresolba nito,” ani Gabriela Rep. Emmi de Jesus, na umupo rin sa diyalogo.

Makeshift classroom ng mga batang Lumad sa harapan ng DepEd. Macky Macaspac

Sinabi pa ni De Jesus na kailangang agad na harapin ni Luistro ang usapin dahil nakataya ang seguridad ng mga bata at  guro na humarap sa diyalogo.  Hindi raw kasi ginarantiyahan ni Luistro ang kaligtasan ng mga ito sa pagtanggi niya na paalisin ang militar sa komunidad.

“Dapat ipakita niya ang kanyang lakas bilang kalihim ng DepEd, na ang para siya sa kagalingan ng bata. We will hold him accountable and his department kung may mangyari pa sa mga batang ito,” aniya.

Idinagdag naman ng SOS Network na bagamat dismayado sila, ipapasa nila ulit sa kagawaran ang dokumentasyon ng mga paglabag ng mga miilitar at iginiit ang pagbasura ng Memo 221.

“Gagawin namin ang bahagi naming at inaasahan namin na gagawin din ni Sec. Luistro ang kanyang commitment at huwag niyang ipasa sa ibang ahensiya ng gobyerno ang pagresolba sa problemang inhahapag naming sa kanya,” ani Santiago.

Bahagi ang SOS Network ng Manilakbayan ng Mindanao, ang kampanya ng mga grupong Lumad at grupong pangkarapatang pantao sa Mindanao na dalhin sa Kamaynilaan ang isyu ng malawakang paglabag ng karapatang pantao sa Mindanao.

Kasakuluyang nakakampo ang mahigit 300 Lumad na naglakbay mula Mindanao sa Liwasang Bonifacio hanggang Pandaigdigang Araw ng Karapatang Pantao sa Disyembre 10.

Likhang sining ni Pablo Picasso noong 1951, pinamagatang “Massacre in Korea”, hinggil sa pagmasaker ng mga maka-US at kontra-komunistang mga puwersa ng South Korea sa mga mamamayan ng isang bayan sa North Korea. Imahe ng painting mula sa pablopicasso.org

Bakit laganap ang paglabag sa karapatan ng mga mamamayan, hindi lang sa Pilipinas, kundi sa iba’t ibang bahagi ng daigdig? Ano ang pinoprotektahan ng mga militar at pulis (o tinaguriang state security agents) kaya sila gumagamit ng dahas para supilin ang paglaban ng mga mamamayan? Bakit hindi lang “isolated incidents” ang mga pang-aabuso?

Ito ang iniugat ni Prop. Jose Maria Sison, tagapangulo ng International League of Peoples’ Struggle (ILPS), sa talumpati niya sa International Conference on Human Rights and Peace in the Philippines noong Hulyo 2013.

Kabilang sa ipinunto niya:

I. Neoliberalismo bilang Atake sa Karapatang Pantao

Binuo ng burges na mga intelektuwal na sina Alexander Rustow, Ludwig von Mises at Friedrich Hayek noong 1938 ang neoliberalismo o “bagong liberalismo”. Pinakahulugan nila ito na pagtaguyod sa “malayang empresa o free enterprise”, o sistema ng kompetisyong di pinakikialaman ng Estado. May invisible hand daw ang merkado; sa pamamagitan nito matutugunan ang pangangailangan ng taumbayan.

Pero ang di nila sinabi, wala namang “malayang kompetisyon” sa pagitan ng kapitalistang mga empresa pagsapit ng ika-20 siglo. Monopolisado na ng iilang kapitalista ang mga merkado.

Sa pag-abante nila ng neoliberalismo, itinuturing nina Rustow, von Mises at Hayek na sagrado ang karapatan sa pribadong pag-aari sa mga kagamitan sa produksiyon. Itinatanggi nila na lakas-paggawa ang tunay na naglilikha ng yaman sa lipunan. Di umano dapat makialam ang Estado sa kompetisyon, pero dapat nitong bigyan ng oportunidad ang malalaking kapitalista na kumita at makapagkamal pa ng kapital.

Itinulak ni Milton Friedman ang neoliberalismo bilang polisiyang pang-ekonomiya ng imperyalismong US. Noong dekada ‘80, sa ilalim nina Pres. Ronald Reagan sa US at Margaret Thatcher sa United Kingdom, ginamit ang neoliberalismo para bigyan-katwiran ang panunupil sa mga manggagawa. Samantala, pinaliit nila ang buwis ng mga miyembro ng monopolyo burgesya, habang binibigyan ang mga ito ng oportunidad na lalong magkamal ng kita.

Noong 1989, kinilala ang polisiyang ito bilang Washington Consensus: Ipinapatupad ito ng International Monetary Fund, World Bank at US Treasury Department. Kasama dito ang World Trade Organization mula dekada ’90.

Pinresyur nina Reagan at Thatcher ang mahihirap na bansa na ipatupad ang neoliberal na mga polisiya. Nasangkot ang “papet” ng imperyalismo na mga bansa sa sistematikong paglabag sa mga karapatang pantao. Sa pagtindi ng pandaigidigang krisis sa ekonomiya, tumitindi rin ang panunupil at paglabag sa mga karapatang pantao ng mga mamamayan ng mundo.

Torture technique ng mga sundalong Kano laban sa mga Pilipino noong Philippine-American War.

II. Krisis sa Imperyalismo, Nagdudulot ng Panunupil at Giyera

Pagkatapos ng World War II, US na ang numero unong imperyalistang bansa. Ito lang kasi ang imperyalistang bansa na di nakaranas ng malawakang pagkasira. Sangkot ito sa paglikha ng mga kagamitang pandigma at pagsupil sa mga kilusan para sa pambansang kalayaan at pagkontra sa sosyalistang mga bansa.

US ang gumawa ng pinakamalulupit na paglabag sa karapatang pantao. Kabilang sa mga ginawa nito ang pagpaslang sa tatlong milyong tao sa Korea (pagpatay sa mga sibilyang sumusuporta sa Komunistang gobyerno sa North Korea), di-bababa sa apat na milyong katao sa Vietnam, at iba pa. Sinuportahan din nito ang pagpatay sa tatlong milyong sibilyang Komunista at tagasuporta sa Indonesia, na nagbunsod ng diktadura ni Suharto. Tinatayang aabot sa anim na milyong katao ang nasawi sa sikretong mga giyera nito sa iba’t ibang bahagi ng daigdig.

Samantala, tumindi ang stagflation sa US. Isinisi nito ang krisis sa ekonomiya sa mga manggagawa ang pagtaas ng presyo ng mga bilihin at paggastos sa mga serbisyong panlipunan.

Sa pagpatupad ng mga polisiyang neoliberal noong dekada ’80, pinaigting din ng US ang paggawa ng high tech na kagamitang pandigma. Ikinatuwa nito ang pananaig ng burgesya sa China noong 1979, pagbagsak ng rebisyunistang mga rehimen sa Silangang Europa at pagbagsak ng Soviet Union noong 1989-1991. Ipinagkalat nito na magiging mapayapa na ang mundo. Kabaliktaran ang naganap.

Naglunsad ito ng giyerang agresyon sa Balkans, Central Asia at Middle East para makontrol ang suplay ng langis at gas. Kamakailan, sinuportahan nito ang pagpapabagsak sa mga rehimen sa Middle East at Africa, tulad kay Qaddafi sa Libya at Assad sa Syria para lumakas ang posisyon sa lugar at mapahina ang mga mamamayang Arabo at Palestino.

Nagpatuloy ang kontrol nito sa Washington Consensus at UN Security Council. Noong nakaraan, kakuntsaba nito ang China’t Russia para sa pagpapatupad ng neoliberal economics. Pero lumalakas ang sariling inisyatiba ng dalawang bansa, at naghahanda na muli ang US sa kumprontasyon kontra sa dalawa. Ginagamit ngayon ng US ang Trans-Pacific Partnership Agreement para ipresyur ang China na isapribado ang pampublikong mga empresa. Sinusuportahan nito ang maka-US na “kilusang demokratiko” sa China para labanan ang makabayang posisyon ng naghaharing rehimen sa China.

Sa Asya-Pasipiko, nagmamaniobra ang US para sa kumprontasyong nito sa China. Kasabwat nito ang administrasyong Aquino sa Pilipinas, na pumayag sa di-pantay na kasunduang Enhance Defense Cooperation Agreement para patindihin ang presensiyang militar ng US sa Pilipinas at sa rehiyon.

III. Epekto sa Karapatang Pantao, Kapayapaan sa Pilipinas

Malupit na atake sa pambansang soberanya at karapatan ng mga mamamayang Pilipino ang polisiyang neoliberal sa ekonomiya.

Nagresulta ang mga polisiyang ito sa pandarambong sa likas-yaman ng bayan, habang sinisira ang produksiyong agrikultural ng magsasaka para paboran ang dayuhang mga plantasyon na nagluluwal ng produktong pang-eksport at para sa produksiyong biofuel.

Napapalayas din nito ang mga magsasaka at katutubong mamamayan sa kanilang lupain, dahil sa malawakang komersiyal na pagmimina at pagmantine ng plantasyon ng agri-corporations. Nagdudulot din ito ng pagkasira ng kalikasan na nag-aambag sa pagbabago sa klima (climate change). Samantala, inaatake ng neoliberal na mga polisiya ang karapatan ng mga manggagawa, kabilang ang karapatang mag-unyon, nakabubuhay na sahod at benepisyo.

Nagaganap ang sistematikong mga paglabag sa karapatang pantao para depensahan ng Estado ang interes ng iilang naghaharing uri sa bansa at ng imperyalistang US.

Three days before the observance of the 64th International Human Rights Day, a 45-year-old farmer in Sorsogon, Bicol was found dead after being abducted by alleged soliders of the Philippine Army.

In a statement, Karapatan-Bicol said that Samuel Dollesin was abducted in Sitio Palukso, Brgy. Lapinig in the town of Gubat around 6:30 p.m. of December 4. After three days, his lifeless body was found in Brgy. Sugod in the nearby town of Bacon.

According to witnesses, the abductors of Dollesin were members of a special operations team of the Philippine Army. The witnesses have refused to surface out of fear, said Karapatan-Bicol.

“The bitter fate of Samuel is a common occurrence everywhere in the country,” the group said, citing that there have been 215 victims of extra-judicial killings under the Aquino administration’s counter-insurgency program Oplan Bayanihan.

The group slammed the Philippine Army for conducting military operations targeting civilians in the said province, only days before Typhoon Ruby hit last December 6, and while communities were preparing for the storm’s approach.

“The disasters brought on by Oplan Bayanihan is far worse than those brought on by natural calamities. Typhoons, earthquakes, and volcanic eruptions do not happen everyday, unlike Oplan Bayanihan, which brings misery to the people everyday,” said Karapatan-Bicol.

The group cited harassment of civilians and displacement of communities because of intensified military operations under Oplan Bayanihan.

Nanawagan ang kaanak ng mga biktima ng karahasan ng estado sa Santo Papa na tulungan silang makamit ang hustisya. Macky Macaspac

“Nais kong hilingin kay Pope Francis na tulungan ang tatay ko na makalaya.”

Ito ang pagsusumamo ng 10-anyos na si Joanna Mae, habang nagsusulat ng liham para kay Pope Francis na nakatakdang bumisita sa bansa sa Enero 15 hanggang 19.

Sa isang pagtitipon ng kaanak ng mga biktima ng sapilitang pagkawala o desaparecidos, bilanggong pulitikal at mga biktima ng ekstrahudisyal na pamamaslang, nanawagan sila kay Pope Francis na pakinggan ang kanilang hinaing para sa mga mahal sa buhay na nakakulong, pinaslang o nawawala dahil sa pampulitikang paniniwala.

Nanawagan din sila sa Santo Papa na tumulong sa pagkamit ng hustisya na matagal na nilang ipinaglalaban.

Sa kuwento ng ina ni Joanna, isinilang ang bata na nakakulong na ang kanyang amang si Cirilo sa Camp Bagong Diwa, Bicutan. Isang magsasaka sa probinsiya ng Quezon, pinaghinalaang isang rebelde ng New People’s Army at sinampahan ng kasong illegal possession of firearms at murder si Cirilo.

Si Joanna Mae, kasama ang kanyang ina, habang isinusulat ang kanyang hiling kay Pope Francis. Macky Macaspac

“Masaya ako kung nakakasama ko si Tatay,”ani Joanna. Pero malulubos daw ang kanyang kasiyahan kung tuluyang makakalaya ang kanyang ama.

Tulad ni Joanna, nais din iparating ni Nikki Gamara, anak ni Renante Gamara na isang organisador ng mga manggagawa na inaresto at nakakulong dahil sa gawa-gawang kaso noong Abril 3, 2012.

Sabi ni Gamara, pareho ng ipinaglalaban ni Pope Francis ang ipinaglaban ng kanilang mga mahal sa buhay.

“Tuwing naririnig namin ang mga salita ng Santo Papa hinggil sa hustisyang panlipunan, tumitibay ang aming pag-asa na kasama namin siya at ang iba pang pinuno ng simbahan na makakamit namin ang hustisya,” ani Gamara.

Dagdag pa ni Gamara, nais din nilang makadaupang palad ang Santo Papa.

“Nais namin na ikuwento sa kanya ang panunupil at ang matagal na naming pakikibaka para sa hustisya. Ang aming mga mahal sa buhay ay inaresto nang ilegal at ikinulong, pinatay o di kaya’y nawala na lamang bigla dahil sa paniniwala nila (para sa) mapayapa at makatarungang lipunan,” aniya.

Sabi naman ni Erlinda Cadapan, ina ni Sherlyn Cadapan na biktima ng sapilitang pagkawala noon pang 2006 kasama ang kapwa-estudyanteng si Karen Empeno, hindi bago kay Pope Francis ang kanilang pinagdadaanan.

“Nangyari din sa bansa ni Pope Francis (Argentina) ang mga kaso ng desaparecidos, kaya’t alam na alam niya ito. Pero dito sa atin, nagpapatuloy pa rin ang ganitong mga kaso. Sana sa mga pinuno ng simbahang Katoliko, tularan nila ang Santo Papa na tumindig para sa mga biktima,” sabi ni Cadapan.

Nakatakdang maglunsad ng hunger strike ang mga bilanggong pulitikal, habang sisikapin naman ng kanilang mga kaanak na maiparating sa Santo Papa ang kanilang kalagayan.

Satellite map ng Mamasapano, Maguindanao. Mula sa Google Earth

Ikinababahala ng mga grupong pangkarapatang pantao ang posibleng muling pagsiklab ng digmaan sa Mindanao. Matapos ito ng engkuwentro ng Special Action Force (SAF) ng Philippine National Police (PNP) at Moro Islamic Liberation Front (MILF) at Bangsamoro Islamic Freedom Force (BIFF) sa Mamasapano, Maguindanao noong Enero 25, 2015.

Pinangangambahan ng Suara Bangsamoro na maaaring sumiklab ang digmaan kung maghihiganti ang kapulisan at aayudahan pa ng militar dahil sa pagkamatay ng di-bababa sa 43 pulis at pagkasugat ng 12 iba pa. Sinabi ng naturang grupo na malaki ang magiging epekto ng insidente sa kasaukuyang negosasyon ng gobyerno at MILF.

Nananawagan din ang Suara Bangsamoro na imbestigahan ang diumano’y bigong anti-terror operations ng PNP-SAF na nauwi sa isang engkuwentro.

“Kailangang ipaliwanag ng PNP-SAF kung paano nauwi sa isang paglusob at reyd ang paghain nila ng warrant of arrest sa miyembro ng Jemaah Islamiyah na si Basit Usman at Zulkigli Bin Hir alyas Marwan,” sabi ni Jerome Aladdin Succor Aba, tagapagsalita ng Suara Bangsamoro.

Kilala na erya ng MILF ang Brgy. Enog-og.

‘Walang koordinasyon’

Sabi pa ni Aba, hindi alam ng AFP – MILF Ceasefire Joint Committee at maging sa lokal na kapulisan ang operasyon ng SAF. “Maaaring napuwersa ang lokal na komand ng MILF na gumanti sa operasyon ng SAF,” aniya.

Dagdag niya, maaaring nakatanggap ang PNP ng maling impormasyon na sa lugar na ito nagtatago ang mga miyembro ng Jemaah Islamiyah.

Nagtamo ang magkabilang panig ng casualty at sugatan, bukod pa sa dislokasyon ng mga residente sa naturang lugar.

“Ilan sa mga bakwit (evacuees) ang nagsabing hinalughog at pinagbabaril ng mga miyembro ng SAF ang kanilang mga bahay at inaresto ang ilang Moro na pinaghihinalaang nagbibigay ng impormasyon sa mga rebelde,” sabi ni Aba.

Sa pahayag sa midya, sinabi ni PNP officer-in-charge, Deputy Director General Leonardo Espina na 392 SAF ang lumahok sa naturang operasyon, at malaki ang paniniwala nila na napatay si Zulkigli Bin Hir.

Di umano binabalewala ng Suara Bangsamoro ang ilang kuro-kuro na bahagi ang insidente ng isang malaking disenyo para guluhin ang kasaukuyang prosesong pangkapayapaan.

Samantala, sinuspinde na ng Senado at Kamara ang deliberasyon ng Bangsamoro Basic Law.

“Iyong desisyon na isuspinde ang pagtalakay sa BBL, at ang mga pahayag ni Rep. Rodolfo Biazon na kumukuwestiyon sa kakayanan ng isang gobyernong Bangsamoro na magtayo ng sariling kapulisan at puwersa militar ay pagpapakita ng diskriminasyon,” sabi naman ni Amira Lidasan, tagapagsalita ng Suara Bangmoro.

Dahil sa pangyayaring ito, may batayan umanong magduda sa katapatan ng gobyerno na ipatupad ang Comprehensive Agreement on the Bangsamoro, aniya.

“Isa pang nakakabahala ang pag-alok ng milyong dolyar na pabuya para mahuli ng PNP-SAF ang isang terorista,” ani Lidasan. Dagdag ni Lidasan, matagal nang paulit-ulit na lumalabas ang intelligence report na may Jemaah Islamiyah sa mga lugar ng Bangsamoro, pero wala naman daw nahuhuli sa mga ito, bagkus mga sibilyan ang nagiging biktima ng paglabag sa karapatang pantao.

Kababaihang Moro na biktima ng paglabag sa karapatang pantao sa panahon ng sigalot sa pagitan ng MILF at gobyerno, sa isang porum. PW File Photo

Lehitimong operasyon?

Iginiit naman ni Department of Interior and Local Government (DILG) Sec. Manuel Roxas III na legal ang operasyon at hindi ito pananabotahe sa usapang pangkapayapaan.

“Ito ay isang lehitimong law enforcement action sa paghahanap kay Marwan at Basit Usmad. We will not give you details kung paano nalaman itong dalawang target na ito. As for now, ‘yan ang basehan ng engkuwentro na nangyari,” sabi ni Roxas sa midya.

Sabi pa niya na misencounter daw ang nangyari at tapat daw ang gobyerno sa usapang pangkapayapaan. “Inaasahan namin na sa pag-uusap ng negotiating panel ng pamahalaan at pamunuan ng MILF. Naparating (ng gobyerno sa MILF) na hindi ito kabahagi ng pananabotahe sa usapin ng kapayapaan. Ito’y isang misecnounter lamang. Umiiwas ang SAF sa pag-atake sa kanila ng BIFF,” sabi ni Roxas.

Sinabi naman ng Bagong Alyansang Makabayan (Bayan), alyansa ng makabayang mga organisasyon, na lalong nakakapagduda ang pag-amin ni Roxas na alam niya ang operasyon ng SAF-PNP sa teritoryo ng MILF.

“Kung simula’t sapul ay alam ng mga opisyal ng gabinete ang operasyong pulisya na ito, hindi ba nasa posisyon sila para ikoordina ito sa MILF Peace Panel? Hindi ba’t dapat maalam sila sa mga mekanismo ng tigil-putukan? Hindi ba dapat nakikipag-ugnayan sa MILF ang Office of the Presidential Adviser on the Peace Process?” tanong ni Renato Reyes Jr., pangkalahatang kalihim ng Bayan.

Sinabi pa ni Reyes na sa pagbansag sa pangyayaring ito bilang “misencounter”, mistulang nakakapaghugas-kamay ang matataas na mga opisyal ng gobyerno tulad ni Roxas mula sa pananagutan.

“Tinitingnan ang problema sa tactical level lang at hindi mula sa punto-de-bista ng mismong mga gumagawa ng polisiya,” ani Reyes.

Pagkakasangkot ng US

Kasama rin sa pinaiimbestigahan ng Suara Bangsamoro ang presensiya ng mga sundalong Amerikano sa rescue and retrieval operations sa mga bangkay at sugatang pulis. Kinukuwestiyon ng grupo ang pagpapahintulot ng gobyerno na manghimasok ang mga tropa ng Amerikano.

“Ikinokondisyon ng gobyerno ang presensiya ng mga tropang Kano, na kailangang (naroon) sila sa conflict areas at para sa gawaing humanitarian. Pero ang totoo, dahil ito sa pagsunod ng gobyerno ng Pilipinas sa kampanyang anti-terror ng Estados Unidos at dito nakabalangkas ang mga operasyong pulis/militar kahit mali ang mga impormasyon,” ani Lidasan.

Kinuwestiyon din ng Bayan ang pagkakasangkot ng militar ng US sa operasyon ng SAF-PNP sa Mamasapano.

“Nagbibigay ba ng impormasyon ang US sa lokasyon at mga aktibidad ni Marwan?  Isa ba itong operasyong kontra-terorista na dinirehe ng US?” tanong pa ni Reyes.

Sinabi pa niya na matatandaang sangkot na dati ang US sa mga operasyong militar na dapat na pumatay kay Marwan sa isang airstrike noong 2012. US ang nagbigay ng intelligence reports at air supports sa operasyon ng Armed Forces of the Philippines na inisyal na nag-ulat na namatay si Marwan–pero hindi pala.

Kasabay ng kontrobersiyang nilikha ng operasyon ng PNP-SAF sa Mamasapano, Maguindanao, nanawagan ang grupong Suara Bangsamoro na imbestigahan ang posibilidad na sangkot ang tropang Amerikano sa nasabing operasyon. Suara Bangsamoro

Pinagbibitiw ng iba’t ibang progresibong grupo si Pangulong Aquino matapos ang madugong operasyon ng  Special Action Force  (SAF) ng Philippine National Police (PNP) sa Mamasapano, Maguindanao noong Enero 25.

Ayon sa mga grupong Anakbayan, Kilusang Mayo Uno (KMU) at Bagong Alyansang Makabayan (Bayan), mistulang “Pontio Pilato” si Aquino sa talumpati niya sa telebisyon noong Enero 30. Naghugas-kamay umano ang Pangulo sa kanyang pananagutan sa operasyong ikinamatay ng 44 miyembro ng SAF  matapos makasagupa ng mga ito ang mga miyembro ng Moro Islamic Liberation Front (MILF) at ang breakaway group ng MILF na Bangsamoro Islamic Freedom Fighters (BIFF).

Kasalukuyang may ceasefire ang gobyerno ng Pilipinas at MILF matapos makipagkasundo para sa pampulitika at pang-ekonomiyang awtonomiya ng kalupaang Bangsamoro na maisasakatuparan sa pagpasa ng Senado ng Bangsamoro Basic Law.

Binatikos din nila ang di-pagpunta ni Aquino sa Villamor Air Base sa Pasig City para salubungin ang pagdating ng labi ng 44 nasawing commandos. Pumunta ang Pangulo sa pagbubukas ng isang car plant sa export processing zone sa Sta. Rosa, Laguna.

‘Hugas-kamay’

Ayon sa mga progresibong grupo, sa live telecast message ni Aquino ay binaybay lang niya ang mga operasyon kontra sa diumano’y mga terorista mula 2002 hanggang nitong nakaraang linggo. Sinabi din niya na hindi lahat ng pagkakataon ay ipinapaalam sa kanya ang mga operasyon.

Pero binanggit niya na may ugnayan sila ni dating SAF Director Police Director Getulio Napeñas Jr.

“Sa paulit-ulit kong pagpapaalala sa pangangailangan ng koordinasyon, ang isinagot po sa akin ng direktor ng SAF, ‘Yes Sir.’ Ang sabi lang niya, kailangan din ng operational security, o ang pagsigurong ang dapat lang makaalam ang masasabihan ukol sa operasyon. Gayumpaman, idiniin kong kailangan pa ring ialerto ang ibang mga sangay o ang kanilang mga hepe; kailangan nasa tamang oras ang abiso, at kumpleto ang impormasyon, para makapaghanda nang maayos,” sabi ni Aquino.

Ayon kay Vencer Crisostomo, tagapangulo ng Anakbayan, pagpapakita ito na mahina ang liderato ni Aquino at hindi lang simpleng koordinasyon ang naging problema.

Sabi naman ni Renato Reyes Jr., pangkalahatang kalihim ng Bayan, ipinangangalandakan ng pangulo na ang malaking operasyon ay nakatuon sa paghain at pag-aresto sa dalawang terorista, kahit pa ito’y may malaking implikasyon sa proseso ng usapang pangkapayapaan.

“Hindi nga niya maipaliwanag kung bakit hindi alam ni Sek. Mar Roxas at PNP Chief Espina ang operasyon, pero sinabi niya na ipinaliwanag sa kanya ni Gen. Purisima ang masalimuot na plano,” ani Reyes.

Dagdag pa ni Reyes, na ibinunton lang ni Aquino ang sisi sa PNP-SAF. “Maaaring clueless at gross incompetent siya, o talagang hindi siya nagsasabi ng totoo,” sabi ni Reyes.

“Sa halip na aminin ang kanyang responsablidad sa pagkamatay ng 44 na PNP commandos, pinili pa ni Aquino na ipakitang wala siyang kinalaman sa operasyon,” sabi naman ni Elmer Labog, tagapangulo ng KMU.

Hindi raw kapani-paniwala ang mensahe ni Aquino at nais lamang nitong iligtas ang sarili, kasama ang malalapit sa kanya na matataas na opisyal ng gobyerno at kapulisan sa anumang pananagutan.

Panawagan naman ng Suara Bangsamoro na magkaroon ng independiyente at credible investigation hinggil sa labanan.

“Iniwasan ni Pangulong Aquino ang command responsibility. Mahirap na tanggapin na lamang ng basta-basta na tagumpay ang operasyon laban sa Jemaah Islamiya dahil wala namang makapagkumpirma kung napatay nga sila o kung nandoon nag sila sa lugar,”sabi ni Amirah Lidasan, tagapangulo ng Suara Bangsamoro.

Nababahala rin ang Suara sa epekto ng labanan sa mga sibilyang Moro.

“Dapat na may managot, hindi lang ang hepe ng SAF, dapat pati hepe ng buong PNP at mismong si Pangulong Aquino,” ani Lidasan.

Tropang Amerikano sangkot din?

Bukod sa palpak na operasyon, kinukuwestiyon din ng militanteng mga grupo ang presensiya ng mga tropang Amerikano na nakuhanan ng mga larawan at video footage na kasama sa retrieval and rescue operations.

“Isinawalang bahala ni Aquino ang posibleng interbensiyon o pagmamando ng US sa insidente. Sabi niya, wala pa raw siyang impormasyon hinggil doon. Truly incredulous, especially for a nation’s leader,” ani Kabataan Rep. Terry Ridon.

Sabi naman ng Communist Party of Philippines (CPP), isinakripisyo raw ni Pangulong Aquino at matataas na opisyal ng PNP ang mga pulis na napatay sa labanan para sa kampanyang war on terror ng US.

Ayon sa CPP, lumalabas na may direktang kinalaman ang US sa operasyon sa Mamasapano, Maguindanao laban sa dalawang terorista na may pabuyang US$7 Milyon.

“May malakas na batayan para maniwalang pakana ang palpak na operasyon ng matataas na opisyal ng rehimeng Aquino sa tulak ng militar ng US. Matagal nang pinangungunahan ng militar ng US sa Pilipinas ang intelligence and combat operations para mahuli sina Marwan at Usman,” sabi ng CPP.

Anito, pinakilos din ng militar ng US ang AFP para magbagsak ng smart bombs sa Jolo, Sulu na unang sinabi ng AFP na siyang pumatay daw kay Marwan noong Pebrero 2012. Mga sibilyan at lider-relihiyoso ang nasawi sa naturang pagbomba.

Idinagdag pa ng CPP na posibleng may mga tropa ng Amerikano na kasama sa aktuwal na operasyon.

“Mga puwersang militar ng US ang isa sa pinakaunang nagpadala ng assets sa lugar para kilalanin kung kasama sina Marwan o Usman sa mga nasawi sa patayan. May lumutang ding impormasyon hinggil sa posibleng pagkasama ng mga sundalong Amerikano bilang isa sa mga nasawi, at unang tunguhin ng militar ng US sa pagdating sa agarang pagdating sa lugar ay para kunin ang nasawing mga sundalong Amerikano,” sabi pa ng CPP.

Several of the 44 Philippine National Police-Special Action Force are given departure honors in Camp Bagong Diwa in Taguig City on Jan. 30. Kodao Productions

Moro human rights group Suara Bangsamoro slammed President Aquino’s order to Justice Sec. Leila de Lima to file a case against several leaders of the Moro Islamic Liberation Front (MILF) and the Bangsamoro Islamic Freedom Fighters (BIFF) for the botched operation in Mamasapano, Maguindanao that led to the death of 44 police commandos, 18 Moro rebels and at least two civilians.

“This would only bolster the police and military to conduct massive manhunt,” said Amirah Lidasan, spokesperson of Suara Bangsamoro.  The group feared that human rights violations will escalate once elements of the police and military implement the order.

On Sunday, media outfits reported that Interior and Local  Government Sec. Manuel Roxas III said that Aquino ordered De Lima to study filing criminal charges against MILF and the BIFF.

“This will be a joint effort between the DOJ (Department of Justice) and the PNP (Philippine National Police). The PNP’s board of inquiry will provide the testimonies of the operatives who were present during the operation and provide other things necessary for the cases to evolve,” Roxas said to media.

But Suara Bangsamoro said that as with many other cases of government crackdown against supposed insurgents, that civilians might be targeted.

“With the department’s (DOJ) penchant of using John and Jane Doe’s , we fear that civilians will be sacrificed again,”Lidasan said.

Lidasan said that in previous anti- terror manhunt, innocent Moro civilians were allegedly arrested and falsely charged. “They were tortured and forced to admit involvement,” Lidasan said, citing many cases, including the arrest of dozens of civilians in 2001 after the Abu Sayyaf hostage-taking incident in Sipadan, Malaysia.

The progressive alliance Bagong Alyansang Makabayan (Bayan), meanwhile, insisted that an independent investigation be undertaken to ascertain the facts on the Mamasapano debacle.

Renato Reyes Jr., Bayan secretary-general, identified that Aquino, suspended PNP Gen. Alan Purisima and the US government must be thoroughly investigated.

“They were the brains of the operations. They were the ones calling the shots. They were the ones who conspired to violate the chain of command and imperil the SAF troopers, the civilians and the peace talks,” said Reyes.

Reyes added that Aquino is trying to appease public outrage by ordering the filing of charges against some MILF and BIFF commanders.

“This does little to uncover the truth behind the Mamasapano operation. The public is demanding accountability from the highest official of the land for authorizing a covert operation, under the direction of a foreign government, undermining the peace process and sacrificing the lives of the SAF and local residents,” he added.

Instead of  calling for all-out war against the MILF and the BIFF, the progressive labor center Kilusang Mayo Uno called on the Filipino people to direct their anger in condemning Aquino over the death of the 44 PNP-SAF and at least five civilians.

“We are calling on Filipinos to direct our anger over the death of the SAF 44 at Aquino, the ‘comman-death in chief’. The PNP-SAF’s operation in Mamasapano was doomed to fail, and the fault lies squarely with Aquino,” said Elmer Labog, KMU chairperson.

In response to the Aquino government’s tactic of filing trumped-up cases against its critics, people’s organizations have called for the passing of the Anti-Slapp Bill in Congress. Kilab Multimedia

DAVAO City – Leaders of peoples’ organizations Karapatan, Barug Katawhan, Balsa Mindanao, Bagong Alyansang Makabayan (Bayan) in Southern Mindanao Region, and Kilusang Magbubukid ng Pilipinas criticized the Aquino government for filing trumped-up charges against their leaders and members to silence the protests against human rights abuses.

Sheena Duazo, Bayan-SMR spokesperson, said this ploy that “smacks of desperation” is part of Aquino’s counter-insurgency program Oplan Bayanihan that violates the democratic rights of individuals and organizations.

As a result of the “food protest” on January 15, 2013 where around 7,000 typhoon Pablo victims and survivors blocked the road in Montevista, Compostela Valley province for nine hours, the Aquino administration filed criminal charges against the progressive bloc.

Duazo, together with Mae Fe Ancheta of Balsa Mindanao, Carlos Trangia, Grace Curso, Leni Camino of Barug Katawhan and others face cases of violating Batas Pambansa 880 or “resistance and disobedience to a person of authority”.

Karlos Trangia of Barug Katawhan condemned the government’s response and described it as a mockery of the plight of Typhoon Pablo victims. Instead of facing accountability in what was widely believed to be a criminal neglect of the Aquino government, it has resorted to glaring harassments and intimidation, said Trangia.

Progressive groups also launched the Anti-Strategic Lawsuits Against Public Participation (Slapp) Bill in Congress and called for its immediate passage.

Slapp is a “legal action filed by corporations, public officials or individuals against non-governmental organizations, People’s organizations, local residents, community groups, and individuals in an attempt to intimidate the latter into discontinuing their protests, oppositions, and criticisms against any initiative of the former that adversely affects public interest and welfare.”

Duazo believes that it is high time to pass the Anti-Slapp Bill in order to end the violations through these schemes.

Soldiers were positioned near civilian houses in Datu Unsay, Maguindanao. Photo: Kilab Multimedia

Is the Armed Forces of the Philippines (AFP) launching an undeclared all-out war against the Moro people in Maguindanao?

This was the question asked by Moro human rights organization Suara Bangsamoro after military and police operations forced civilians from at least 12 barangays in Datu Unsay, Sharif Aguak, and Sharif Saidona towns in Maguindanao province to evacuate their homes, while many of their properties were destroyed.

Residents of Mamasapano, site of the now-infamous bloody encounter that led to the death of 44 police commandos, 18 Moro fighters and four civilians, complained of heavy military presence in their area.

“(We believe) that the encampment of the military in the areas near the civilian community has put in danger the lives of the residents,” said Jerome Succor Aba, Suara Bangsamoro spokesperson.

Media outlets reported that combined elements of the Philippine Army, Philippine Marines and the Philippine National Police (PNP) attacked Sitio Quary, Bgy. Maitumaig in Datu Unsay with airstrikes and mortar bombs. Residents complained that their houses were indiscriminately fired upon during the military operations.

The AFP said that the operations were a punitive action against elements of the Bangsamoro Islamic Freedom Force (BIFF), a pursuit operation against suspected “terrorist” Basid Usman.

“Residents were forced to evacuate at 8:00 in the morning when the combined forces of the military and police started shooting at the community believed to be having a presence of the BIFF. Two hours after, the state forces started ground and aerial assaults, destroying some houses,” said Aba.

Aba said that one resident, Noria Kamid, 45, a farmer-resident of Sitio Quary, related to him that military helicopters shot at their community. A pregnant woman, Aga Zulkarnin, 27, also said that the military’s ground forces, as well as helicopters hovering over their communities, shot at them and forced many to flee.

Jerome Aba (left) interviews one of the civilians affected by the AFP attacks.

The 12 barangays reportedly affected are Brgys. Pamalian and Sharif Saidona Mustapha from Sharif Saidona municipality; Brgys. Tina, Malingaw, Mungkas, Bagong, Maibunga, Kolumpang, Peking, and Dagutom from Sharif Aguak municipality; and Brgys. Maitumaig and Iganagampong from Datu Unsay.

“At least 17 amphibian tanks were positioned between the municipality crossings of Datu Saudi and Pagatin, while 26 units of 6 x 6 military trucks were also positioned in civilian communities three days before the attack,” added Aba.

He added that the operations are an “overkill” and may lead to a further escalation of the armed conflict in Maguindanao and nearby provinces.

“Suara Bangsamoro fears that this could be used to veer the public’s attention away from the Mamasapano incident that has garnered much criticism and protests against the Aquino administration. (The Aquino administration has) covered up its command responsibility for the botched-up operation that led to the encounter between the PNP-Special Action Force and the Moro Islamic Liberation Front and resulted in deaths on both sides and on civilians,” Aba said.

Habang nagsasagawa ng rali ang mga residente ng Brgy. Dapiawan, dumating ang mga sundalo, sakay ng armored personnel carrier at mga trak. Photo courtesy of Suara Bangsamoro

Kinumpronta ng mga sibilyan ang mga sundalo ng Armed Forces of the Philippines (AFP) na sumasalakay sa kanilang mga komunidad sa Datu Saudi Ampatuan, Maguindanao nitong Marso 8, Pandaigdigang Araw ng Kababaihan.

Ayon sa Suara Bangsamoro, isang Moro human rights organization, alas-kuwatro ng umaga ng naturang araw nang pumasok ang apat na armored personnel carriers, dalawang military truck, at humigit-kumulang 100 sundalo sa Sityo Bayug, Brgy. Dapiawan sa bayan ng Datu Saudi Ampatuan.

Agad na nagsilikas ang mga tao. Napag-alaman diumano ng naturang grupo na pinasok ng mga sundalo ang mga bahay sa naturang sityo at nanira ng ilang bahay.

Noong araw na iyon, naglunsad ng protesta ang Suara Bangsamoro at iba pang grupo kaalinsabay ng Pandaigdigang Araw ng Kababaihan. Nagmartsa ang mga residente patungong evacuation center sa Brgy. Dapianan para magprotesta laban as all-out war, at hilingin ang hustisya sa mga naging at nagiging biktima ng mga operasyong militar ng AFP.

Sumama rin ang mga evacuee na pansamantalang nakatira sa Dapianan Elementary School.

Iginiit din nila ang pagbigay ng agarang relief goods sa nagsilikas na mga residente, at kinondena ang anila’y pagnanakaw ng mga sundalo sa kanilang mga bahay.

Nakipag-usap si Jerome Succor Aba ng Suara Bangsamoro sa mga opisyal ng militar at sa alkalde ng bayan. Photo courtesy of Suara Bangsamoro

Biglang nakipagdiyalogo

Habang nagsasagawa ng protesta ang mga residente at evacuee, dumating ang mga sundalo, pati ang alkalde ng bayan ng Datu Saudi Ampatuan na si Samsuddin Dimaukom. Iginiit ni Dimaukom na makipagdiyalogo ang mga residente kay Lt. Col. Taharudin Ampatuan ng 6th Infantry Division ng Philippine Army.

“Doon, naglagay ng mga mesa at kagamitan ang mga sundalo para maglunsad daw ng routine check-ups at dental operations, habang may dalawang trak na namamahagi ng bigas,” sabi pa ni Aba.

Sa naturang diyalogo, inilatag ng Suara Bangsamoro ang mga hiling nila sa militar. Una rito ang agarang ayuda sa mga biktima ng militarisasyon sa Maguindanao, sa porma ng pagkain, gamot at psycho-social intervention sa mga bakwit (evacuees).

Pangalawa ang pagbibigay ng bayad-pinsala sa nasirang kagamitan, kabilang ang mga pananim at alagang hayop, ng mga residente na apektado ng mga operasyong militar.

Matapang na nagladlad ng mga plakard kontra sa giyera ang mga residente. Photo courtesy of Suara Bangsamoro

Hiniling din nila ang hustisya sa mga paglabag ng karapatang pantao sa mga sibilyan dahil sa mga opensiba ng militar.

“Tumanggi si Lt. Col. Ampatuan na pirmahan ang kasunduan, kahit na malinaw na matitigil nito ang paghihirap ng libu-libong mga bakwit,” sabi ni Aba. Ipinagmayabang pa umano ng opisyal-militar kung paano pinoprotektahan daw ng mga sundalo ang mga tao at binibigay ang mga serbisyong kailangan nila.

Binatikos din ng Suara Bangsamoro ang medical at dental mission na isinagawa ng AFP noong panahong iyon.

“Kalokohan ang medical mission ng AFP. Nakakatawa ang katangahan ng militar na nagsagawa ng mga dental operation sa gitna ng evacuation, kung saan marami pang mas mahalagang bagay na dapat tugunan sa mga bakwit kaysa ang kalagayan ng kanilang mga ngipin,” sabi pa ni Aba.

Tinawag din niya na “ipokrito” ang militar sa pagbigay diumano ng ayuda, samantalang ito ang dahilan ng paglikas ng mga tao.

“Isolated case lang ang medical aid na ginawa ng militar sa Brgy. Dapiawan. Marami pang evacuation centers ang pinababayaan nila,” sabi pa ni Aba.

Mga kababaihang Moro ang karamihan sa mga may hawak sa plakard na nananawagan ng pagtigil sa militarisasyon. Photo courtesy of Suara Bangsamoro

Nanghalughog, nanira

“Malakas na kinokondena (namin) ang pagsagawa ng AFP ng ilegal na paghalughog at pagnakaw sa mga tao,” sabi ni Jerome Succor Aba, tagapagsalita ng Suara Bangsamoro. “Kapos na kapos na nga ang mga sibilyang ito para sa sarili nila.”

Umaga ng Marso 8, agad na lumikas ang mga tao sa takot na madamay sa anumang operasyong militar matapos ikandado ang kanilang mga bahay.

“Nang dumating ang isang istap ng Suara Bangsamoro sa lugar ng insidente, nagkalat ang mga damit sa sahig ng mga bahay, sira na ang mga bisagra ng mga pinto, sira ang mga appliance at butas ang mga dingding na nakikita na ang loob ng bahay mula sa labas,” sabi pa niya. “Isang may-ari ng tindahan ang naubos ang paninda. Ininom ng mga sundalo ang mga inumin sa mismong loob ng bahay.”

Dagdag lang ito sa iba pang kaso ng paglabag sa karapatang pantao na naidokumento ng Suara Bangsamoro magmula nang sumiklab ang all-out war ng AFP sa Maguindanao para tugisin diumano ang mga “terorista” at labanan ang Bangsamoro Islamic Freedom Fighters (BIFF), ayon pa sa grupo.

Complainants present the various human rights cases to be filed before the tribunal on July in Washington DC. KR Guda

An international tribunal will try cases of human rights violations perpetrated by Philippine President Aquino, as well as United States (US) Pres. Barack Obama, in Washington D.C. on July this year.

The International People’s Tribunal, initiated by non-government organizations, human rights groups and solidarity groups in the Philippines and the United States, was launched today in Quezon City, Philippines. It is being seen as part of efforts by the international community to make the Philippine and US governments accountable for the various abuses and “anti-people” policies inflicted on the Filipino people.

“Beneath the liberal-democratic facade of the Aquino regime, brutal repression of people’s civil and political rights abound, with hundreds of cases of extra-judicial killings and forced disappearances and massive displacement of families (happening today),” said Cristina Palabay, secretary-general of Karapatan which is among the complainants in the IPT.

IPT will also try the many violations of economic, political and cultural rights of the Filipino people, including the congressional and presidential pork barrel scandals, the many onerous deals entered into by the Philippine government, including Public-Private Partnerships, the massive demolition and displacement of urban poor settlers, among others.

The tribunal will also probe into the role of the increasing US political, economic and military intervention in the Philippines that is at the root of the intensifying poverty and repression in the country.

IADL’s Jeannie Mirer (on screen) speaks during the public launch of IPT. KR Guda

Moral suasion

During the public launch at the University of the Philippines in Quezon City, Reverend Canon Barry Naylor, who is chairperson of the International Coalition for Human Rights in the Philippines and one of the IPT’s convenors, spoke via Skype.

Naylor said that although the IPT is judicially non-binding, it is nevertheless significant and symbolic, and aims at helping shape global public opinion regarding the systematic abuses committed on Filipinos by the US and Philippine governments.

“People’s tribunals have had success in directing international attention to grave abuses of human rights in various countries including the Philippines during the Marcos and Arroyo regimes. The IPT draws inspiration and builds on the momentum of previous peoples’ tribunals to advance human rights and hold governments to account,” said Naylor.

Its initiators said IPT draws inspiration and builds on the gains of previous people’s tribunals, including the 1980 first session of the Permanent People’s Tribunal on the Philippines in Antwerp, Belgium, which tried the Marcos dictatorship; and the 2007 second session of the PPT on the Philippines in The Hague, The Netherlands, which tried President Gloria Macapagal-Arroyo and US Pres. George W. Bush.

Aside from Naylor, co-convenor Jeannie Mirer (US), president of the International Association of Democratic Lawyers (IADL), also joined the public launch via Skype.

Mirer also said that although an IPT verdict is not legally binding, similar people’s tribunals had tremendous impact in shedding light to state abuses and other atrocities in specific contexts. She cited the Russell Tribunal, initiated by Nobel Prize-winner Bertrand Russell as well as French philosopher Jean-Paul Sartre, investigated the US atrocities during the Vietnam War in 1966 and 1967.

“Its findings and reasoning were accepted in the court of public opinion,” she said, adding that the tribunal had a tremendous effect on the consciousness of the people regarding the Vietnam War.

Human rights lawyer Edre Olalia: Credibility will be ensured. KR Guda

Credible process

Azadeh Shahshahani (US), president of the National Lawyers’ Guild (NLG) and a juror in the IPT, said that the judges and jurors, as well as the prosecutors, are distinguished lawyers and experts in their the field of human rights coming from different countries.

“We are obviously coming to this situation with an impartial standpoint. We are looking forward to hearing what the evidence is as presented to us by the victims and the experts. Based on that, and based on our own experience in dealing with international human rights law, we can consult with our colleagues and reach a verdict,” Shahshahani said.

American lawyer Vanessa Lucas, also from NLG, said that the verdict and the evidences presented in the tribunal will be presented to international bodies such as the United Nations as well as the concerned US government agencies.

Filipino human rights lawyer Edre Olalia of the National Union of People’s Lawyers, who will serve as one of IPT’s clerks of court, said that although the verdict to be reached during the tribunal in Washington DC on July will be non-binding, legal procedures to ensure impartiality shall be followed.

For instance, Olalia said the Philippine and US governments shall be given summons for both to be given opportunity to defend their case before the tribunal.

“As clerks of court, we will enjoin the jurors and prosecutors to follow the judicious, impartial, fair and credible legal processes,” Olalia said, adding that every party involved in the tribunal will have their own roles and no one person will perform more than one role.

Prosecutors, which, according to the initiators will possibly be led by former US Attorney General Ramsey Clark, will have to present credible evidence and testimonies that will convincingly prove the allegations.

“If these standards are achieved, the tribunal will definitely be credible whatever the verdict may be,” Olalia added.

Mga miyembro ng Tindoga bago ang pamamaril noong Marso 24. Kontribusyon/RMP-NMR

Kinondena ng isang organisasyon ng mga katutubo ang pamamaril sa mga Pulangihon Manobo sa Bukidnon na lumalaban sa pangangamkam ng kanilang lupaing ninuno.

Marso 24 nang barilin ng armadong kalalakihang tauhan diumano ng isang panginoong maylupa ang mga miyembro ng tribo ng Pulangihon Manobo.

Napaslang sa pamamaril si Tata Baito, Pulangihon Manobo at miyembro ng Tribal Indigenous Oppressed Group Association (Tindoga). Sugatan naman sina Japsem Bagna at Ricky Tumbaga, na kapwa miyembro rin ng Tindoga.

“Karumal-dumal ang pamamaril sa mga miyembro ng Tindoga na iginigiit lang ang karapatan sa lupang ninuno. Dapat na managot ang mga may kagagawan nito para matigil ang muling paghahasik ng kaguluhan sa mga komunidad ng katutubo,” ani Tyrone Beyer, tagapagsalita ng Philippine Task Force for Indigenous Peoples’ Rights (TFIP).

Ayon sa TFIP at Kalumbay Regional Lumad Organization, nagsasagawa noon ng “bungkalan” (pagbubungkal ng lupa para sa kolektibong pagtatanim) ang humigit-kumulang 200 miyembro ng Tindoga.

Papunta sa lugar ng bungkalan sina Baito nang paputukan sila ng mga guwardiya ng isang panginoong maylupa na nagngangalang Pablo Lorenzo.

Magmula Marso 16, inilunsad ng mga katutubo ang bungkalan bilang protesta sa pinag-aagawang lupaing Rantso Montalvan.

Pitong katutubong grupo, kasama na ang panginoong maylupang si Lorenzo, ang nagsasabing may karapatan sila sa nasabing lupain. Sinabi ng Kalumbay Regional Lumad Organization na kinikilala ang Pulangihon Manobo bilang “lehitimong claimants” ng rantso dahil bahagi ito ng kanilang ancestral domain.

“Kasalanan na ba ang bungkalin mo ang sarili mong lupa para mapakain at mabuhay mo ang iyong pamilya? Hindi krimen ang ginagawa ng mga katutubo. Hindi nila dapat sapitin ang ganitong pagmamaltrato,” ani Beyer.

Sinabi pa niya na isinagawa ng mga katutubong Lumad ang bungkalan para isakatuparan ang pinakamahalagang sangkap ng pag-aari sa lupang ninuno ng mga ito. “Pinapayabong nila ang sarili nilang lupa,” paliwanag ni Beyer.

Matagal na raw na may aplikasyon para sa Certificate of Ancestral Domain Title (CADT) ang mga Pulangihon Manobo sa ilang lugar ng Rantso Montalvan, na nasa ilalim ng Agro Forest Farm Lease Agreement (AFFLA 123) ng Ministry of Environment and Natural Resources noon pang 1983 hanggang 2009.

Inilinaw din ng grupo na idineklara ng administrasyong Marcos na “lupaing pampubliko” ang lugar kahit pa kontrolado na ito ng pamilyang Fortich at Montalvan.

“Mapagtiwalang pinahiram ng katutubong mga mamamayan ang lupaing ito sa kanila (pamilyang Fortich at Montalvan),” sabi pa ni Beyer. Dagdag pa niya, bago pa raw mapaso ang AFFLA 123 noong 2009, may aplikasyon na ang mga katutubo para mabigyan ng CADT.

“Sinikap nilang makuha at maibigay ang requirements para maaprubahan at mai-award sa kanila ang lupa. Sa kabuuan, 623 ektarya lahat ang inapalayan nila ng CADT,” sabi pa ni Beyer.

Pero sa halip na ibigay sa katutubong miyembro ng Tindoga at iba pang angkan ng tribung Pulangihon Manobo ang karapatan sa lupa, minaniobra raw ito.

Sabi pa ng TFIP, sa orihinal na aplikasyon ng CADT, kasama ang lupang inaangkin ni Lorenzo, nabawasan ang mahigit 600 ektarya. “Naging 70 ektarya na lang ito at pinaghahatian pa ng walong grupo o angkan ng Pulangihon, kasama na ang Tindoga na nabigyan ng pitong ektarya (dahil) mabato at hindi magandang lupa (ito),” ani Beyer.

Iginigiit ng TFIP na lumalabag ang Rantso Montalvan sa kolektibong karapatan ng mga katutubo at ilegal ang pananatili ng rantso sa lupang ninuno ng mga Pulangihon Manobo at iba pang katutubo.